Diyabetik Ayak Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Kontrolsüz diyabete neden olan uzun süreli yüksek kan şekeri seviyelerinin yani fazla şekerin, diyabetli bireylerde sinir sistemine zarar vermesi sonucunda diyabetik nöropati meydana gelir. Diyabetik nöropati ise uzun dönemde diyabetik ayak oluşumuna neden olabilir. Bu durum diyabetli bireylerin ayaklarında iyileşmesi güç yaralar ile yapısal kemik ve eklem bozuklukları olarak karşımıza çıkar.^1,2,3

Diyabetik Ayak Belirtileri Nedir? Nasıl Oluşur?

Vücudumuzdaki sinirler, vücudumuzda üstlendikleri görevlere göre üç farklı grupta sınıflandırılırlar. Bu sinirler; kasları istemli olarak çalıştıran motor sinirler, çevremizden gelen uyarıları beynimize ileten duyu sinirleri ve vücudumuzda isteğimiz dışında çalışan çeşitli sistemlere ait otonom sinirlerdir. Kontrolsüz diyabete neden olan fazla şeker, bu sinirlerin hepsine hasar verir ve hasar verdiği sinirin özelliğine göre de vücudumuzda çeşitli sağlık problemleri meydana gelir.^1,3,4,5

1. Motor nöropati

Yürümemiz, ayakta durmamız, dengede kalmamız ve hareket etmemiz bu sinirlerimizin kaslarımızı uyarması sayesinde gerçekleşir. Bu işlemler isteğimiz doğrultusunda gerçekleşir. Yani motor sinirlerimize emir vererek bu sinirlerimizin yönettiği kaslarımızın kasılmasını ve böylece hareket etmemizi sağlarız. Motor sinirlerde kontrolsüz diyabetin neden olduğu hasar sonucunda, diyabetli birey de kaslarını uyarması azalır. Çalışmayan kaslar ise güçsüzleşir. Kasların güçsüzleşmesi sonucunda, diyabetli bireylerin yürümesi ve dengesi bozulur. Sonuçta parmaklarda ve ayakta şekil bozuklukları meydana gelir. Bu şekil bozuklukları hem yürümeyi hem de dengede kalmamızı etkiler. Bu durum ise ayaklarımızın bazı bölgelerinde yara açılmasına neden olur.^1,3,4,5

2. Duyusal nöropati

Duyu sinirleri çevreden gelen uyaranları algılamamızı ve kendimizi korumamızı sağlar. Kontrolsüz diyabette, fazla şekerin duyu sinirlerine hasar vermesi sonucunda vücudumuz korumasız kalır. Örneğin; sağlıklı bir insan ayakkabısının içine bir kum tanesi bile girse, hemen durup kum tanesini çıkartma ihtiyacı hisseder. Ama duyusal nöropatisi olan diyabetli bireyler ayakkabısının içine girmiş taş üzerinde saatlerce yürüyebilir. Hatta diyabetli bireyler, evinde çıplak ayakla yürürken ayağına batan iğne, raptiye ve çiviyi günlerce fark etmeyebilirler. Ayağını sıcak kumlarda yürüyerek, kalorifere dayayarak, sıcak suya sokarak yakan, ancak bunu hissetmeyen çok sayıda diyabetli birey de vardır. Diyabetli bireylerde duyusal nöropati sadece algılayamamak şeklinde değil, bazen de yanlış algılamak şeklinde görülebilir. Örneğin; soğuk olmamasına rağmen ayaklarının üşümesinden yakınabilirler. Ayrıca ayaklarında yanma, batma, karıncalanma gibi sebebi olamayan şeyler de hissedebilirler. Duyusal nöropati, diyabetli bireylerin ayaklarında açılan yaraların başlıca sebebidir.^1,3,4,5

3. Otonom nöropati

Otonom sinirler kalbin atması, nefes alıp verme, bağırsakların çalışması gibi isteğimiz dışında gerçekleşen olayların düzenlenmesinde görevlidirler. Kontrolsüz diyabette otonom sinir sisteminin hasar alması ise çok önemli sağlık sorunlarına neden olur. Bunlardan biri ayakta nasırların oluşması ve ayak yaralarının açılmasıdır.^1,3,4,5 Diyabetik nöropatiyi ve neden olduğu diyabetik ayağı önleyebilmeniz mümkün!

Öğrenmek için, okumaya devam edin.

Diyabetik Ayak Nasıl Önlenir? Diyabetik Nöropati Tedavisi

Diyabetik nöropati ve neden olduğu diyabetik ayak oluşumunun en önemli nedeni uzun süreli yüksek kan şekeri seviyeleri yani fazla şekerdir.¹ Bu nedenle diyabetli bireylerin kan şekeri seviyelerini kontrol altında tutması çok önemlidir.⁴ Diyabetli bireylerde yüksek HbA1c seviyeleri de kanınızda çok fazla şeker olduğuna işaret eder. Fazla şeker ise ayaklarınızda ve diğer organlarınızda kontrolsüz diyabete bağlı önemli sağlık sorunları gelişme riskini yükseltir. Bu nedenle HbA1c değerinizi doktorunuzla belirlediğiniz ideal seviyesinde tutmanız da çok önemlidir.⁶

Gelin, diyabetli bireylerin uygulaması gereken ayak bakımı rutinini birlikte öğrenmeye devam edelim!

Diyabetli Bireylerin Uygulaması Gereken Ayak Bakımı Rutini Nasıl Olmalıdır?

1. Ayaklarınızı her gün ılık su ile yıkayıp kurulayın. Yıkama sonrası özellikle parmak aralarınızı kurulamaya özen gösterin. Çünkü parmak araları ıslak kaldığında kolayca mantar enfeksiyonu gelişebilir.⁷

2. Ayaklarınızı yıkayacağınız suyun sıcaklığını mutlaka dirseğinizle kontrol edin. Çünkü aşırı sıcak su ayağınızda kolayca yanıklara neden olabilir. Özellikle duyusal nöropatiniz varsa bu konuya çok daha fazla özen göstermeniz gerekir.⁷

3. Yıkama ve kurulama sonrasında ayaklarınızı nemlendirici bir krem ile nemlendirin. Ancak nemlendirici kremi parmak aralarınıza uygulamayın.⁷

4. Günlük olarak ayaklarınızı kontrol edin. Kontrolde ayağınızın üstünü, parmak aralarınızı ve ayak tabanınızı kontrol etmeniz gerekir. Gerek duyarsanız, ayak tabanınızı görmek için ayna da kullanabilirsiniz. Görme sorununuz varsa bir yakınızdan yardım alabilirsiniz.⁷

5. Günlük ayak kontrolünüz sırasında morluk, kızarıklık, siyahlık, şişlik, kanama, akıntı, kabarcık gibi olağan dışı bir durumla karşılaşırsanız hemen doktorunuza danışın.⁷

6. Ayaklarınızda fark ettiğiniz nasırlar için nasır ilacı, nasır bantları vb. kullanmayın. Nasırlarınızı hiçbir koşulda kendiniz kesmeye çalışmayın.⁷

7. Ayaklarınıza ponza taşı kullanmayın.⁷

8. Tırnaklarınızı banyodan sonra yumuşakken kesin. Tırnaklarınızı düz kenarlı olarak kesin ve derin kesmekten kaçının. Görme sorununuz varsa bir yakınızdan yardım alabilirsiniz.⁷

9. Ayaklarınız üşüyor ise ısı kaynaklarına (soba, kalorifer, ısıtıcı, vb.) yaklaştırmayın. Bunun yerine ısınmak için ısıtıcılar yerine kalın çorap, patik, vb. kullanın.⁷

10. Sentetik çoraplar yerine pamuklu veya yünlü, burunları dikişsiz, bilek kısımları sıkı olmayan ve mümkünse açık renk çorapları tercih edin. Çoraplarınızı mutlaka günlük olarak değiştirin.⁷

11. Yere çıplak ayakla ayakkabısız veya terliksiz olarak basmayın. Kumsalda yürürken mutlaka uygun terlik kullanın, denize girerken deniz ayakkabısı kullanın. Parmak arası terlik kullanmayın, arkası kapalı yumuşak terlikleri tercih edin.⁷

12. Ayakkabınızın taban genişliği ile ayak tabanınız aynı genişlikte olmalıdır. Ayakkabılarınız çok uzun ve çok ince topuklu ya da topuksuz olmamalıdır. Ayrıca ayakkabılarınızın altı dışarıdan yabancı madde batmalarını engelleyebilecek malzemeden olmalıdır.⁷

13. Ayakkabılarınızı giymeden önce mutlaka silkeleyin. Tabanlığını, astarını elinizle kontrol edin. Eğer kıvrılmış veya bozulmuş ise mutlaka değiştirin.⁷

Ayak bakımı sırasında doktora başvurulması gereken önemli durumların neler olduğunu öğrenmek için okumaya devam edin!

Günlük Olarak Ayaklarınızı Kontrol Ettiğinizde Doktora Başvurmanız Gereken Acil Durumlar Nelerdir?

Ayakkabınızın darlığından veya ayakkabınızın ayağınızı sürtmesinden dolayı ayağınızda meydana gelen kızarıklık ve su toplaması⁷
Ayaklarınızı ısı kaynaklarına temas ettirmeniz sonucunda yanması⁷
Tırnağınızı keserken kanama olması ve tırnak batması⁷
Ayak tabanınızın çökmesi, ayağınızda şişlik ve şekil bozukluğu oluşması⁷
Ayağınızda renk değişikliği, morarma ve kızarıklık oluşması⁷
Ayağınıza yabancı cisim batması durumlarında hemen doktorunuzla iletişime geçmeniz gerekir.⁷

Paylaş

Uzm. Dr. Enver Şükrü Göncüoğlu anlatımıyla fazla şekerin ayaklar üzerinde etkilerini, diyabetik nöropati olarak bilinen diyabetik ayak hakkında tüm detayları keşfedin.

Günlük yaşamda diyabet yönetimi ve önerileri ile ilgili daha detaylı bilgi için bu makalemize de göz atın.

REFERANSLAR

TR22DI00072

Diyabetik Ayak Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Diyabetik Ayak Belirtileri Nedir? Nasıl Oluşur?

Diyabetik Ayak Nasıl Önlenir? Diyabetik Nöropati Tedavisi

Diyabetli Bireylerin Uygulaması Gereken Ayak Bakımı Rutini Nasıl Olmalıdır?

Günlük Olarak Ayaklarınızı Kontrol Ettiğinizde Doktora Başvurmanız Gereken Acil Durumlar Nelerdir?

Diyabet Hakkında

Fazla Şeker

Diyabetle Yaşam