Tip 2 diyabet kalp hastalığı riskini artırır mı?

Eğer bu yazıyı okuduysanız tip 2 diyabet ve kalp hastalığı arasındaki ilişki hakkında bilginiz vardır. Günümüzde tip 2 diyabete ilişkin her şey -nasıl tamamen iyileştirileceği de dahil- henüz bilinmese de, diyabetin belirtilerinin nasıl etkin bir şekilde tedavi edileceği son derece iyi bilinmektedir. Bu, kalp ve damar hastalığı bağlamında önemlidir. Nedenini öğrenmek için okumaya devam edin.

Rahatsızlığınız hakkında ne kadar çok şey bilirseniz, durumunuzu yönetme şansınız o kadar artar. Bu, kalp ve damar hastalıkları ile ilişkisi bilinen tip 2 diyabet gibi kronik bir rahatsızlığınız varsa, özellikle önemlidir. Dikkat edilmesi gereken pek çok nokta olduğundan hemen bunlara geçelim.

Diyabet metabolizma ile ilgilidir, değil mi? Evet. Tip 2 diyabet tanısı koyulan pek çok kişi bir süredir metabolik sorunlar yaşıyor olabilir.

Aşağıdakilerin tümü tip 2 diyabet için risk faktörüdür:

• Obezite
• Metabolik sendrom
• Prediyabet – “bozulmuş açlık glukozu” ve “bozulmuş glukoz toleransı” - bu kategoridedir.

Bu faktörlerin birbirleriyle olan ilişkisi henüz tam olarak anlaşılmış olmasa da, ortak bir metabolik temele sahip oldukları düşünülmektedir.¹

Tip 2 diyabetin ortaya çıkması da tahmin edebileceğiniz gibi metabolik bir olaydır. Hastalık birden bire ortaya çıkmaz. Yavaş ilerleyen bir süreç söz konusudur: İnsülin fonksiyonlarındaki bozulma zamanla gittikçe artar.²

Tip 2 diyabet gelişiminden sorumlu olan insülinin normal fonksiyonlarındaki bu bozulmanın, yukarıda bahsedilen risk faktörleri ile önemli bir ortak noktası vardır: kardiyovasküler yani kalp damar hastalığı gelişme riskinde artış.

Kardiyovasküler risk artışı, yüksek kan şekeri ile ilişkilidir. Yüksek kan şekeri bir dizi başka hastalığın gelişme riskini de artırır. Bu nedenle önemsenmelidir. Örneğin, tip 2 diyabeti olan bir bireyin inme veya kalp krizi geçirme riski, tip 2 diyabeti olmayan birine kıyasla 4 kata kadar daha yüksektir.^3,4,5

Bu yazıdan yüksek kan şekeri ve kardiyovasküler risk hakkında daha fazla bilgiye ulaşabilirsiniz.

Hayır, değiller. Farklı oldukları bazı yönler şunlardır:

Kalp krizi veya inme sonrası yaşam kısıtlanmış ya da sınırlanmış olabilir. Kardiyovasküler olay yaşayan bir aile üyesine bakmak zor ve yorucu olabilir.^14,15

Sağlık istatistiklerini değerlendirirken şunları unutmayın: Bilgiler, geniş insan popülasyonunun ve profillerinin dahil edildiği verilere dayanır. Bu insanlar farklı yaşları, genetik yapıları, ortamları ve daha pek çok özelliği temsil eder. Bu nedenle, sizin kişisel risk profiliniz ortalamadan büyük ölçüde sapma gösterebilir.

Ama alınacak ana mesaj herkes için aynıdır. Tip 2 diyabet belirtilerinizi kontrol altına aldığınızda, kalp ve damar sağlığınızı da mümkün olduğunca güvence altına almış olursunuz.

Afiyet olsun

Herkes yemek yemelidir. Ancak hem kalp ve damar hastalığına yakalanma riskinizi azaltmak hem de diyabetle yaşarken sağlığınızı daha iyi yönetmek istiyorsanız beslenme hakkında bazı şeyleri bilmelisiniz.¹⁶

Hedefiniz dengeli bir beslenme planı olmalıdır; şimdi bunun ne anlama geldiğini öğreneceğiz. Doymuş yağ oranı yüksek (yaygın olarak hayvan ürünlerinde bulunur) gıdalardan, trans yağlardan (genellikle kızartılmış gıdalarda ve tatlılarda bulunur) uzak durmaya çalışın.^17,18

Bu, yağın tümüyle kötü bir şey olduğu ve tüketmekten tamamen kaçınılması gerektiği anlamına gelmez. Çalışmalar doymuş ve trans yağların yerine avokado, fındık, zeytinyağı ve bitkisel yağlarda bulunan doymamış yağları tüketmenin, kalp ve damar sağlığınız için faydalı olabileceğini göstermektedir.¹⁹

Fazla miktarda alkol, şeker ve tuzdan uzak durmaya çalışın.

Tuzu neden kısıtlamalıyım diye mi düşünüyorsunuz? Vücudunuz tükettiğiniz tuzu seyreltmek için suyu tutar. Bu nedenle, tuz tüketerek fazla miktarda suyun vücudunuzda kalmasına neden olursunuz. Vücuttaki bu fazla su, kan hacminizi artırarak kalbinizin daha fazla çalışmasına neden olur; çünkü kalbin kan damarlarınızdaki fazla miktardaki sıvıyı pompalaması gerekir.²⁰

Bu durum zamanla kan damarlarını oldukça zorlar ve kan damarları sertleşerek inme, kalp krizi ve kalp yetmezliği riski artabilir.²¹

Burada sunulan beslenmeye dair ipuçlarını dikkate alırsanız, kalp ve damar hastalığı için risk faktörleri olan kan şekerinizi, kolesterolünüzü, kan basıncınızı ve kilonuzu daha iyi yönetme yolunda bir adım atmış olursunuz.²²

Bir sonraki market alışverişine gittiğinizde aşağıdaki yiyecek listesini cebinize koyduğunuzu varsayalım:

• Sebzeler, meyveler ve kuru yemişler
• Tam tahıllı ekmek, makarna ve pirinç seçenekleri
• Balık ve az yağlı et
• Yumurta ve diğer süt ürünü olmayan protein kaynakları
• Süt ve peynir

Bu taslak alışveriş listesi umarım herkesin damak tadına uygun bir şeyler içermektedir!

Neden tam tahıllılar diye mi soruyorsunuz? Tip 2 diyabet varlığında koyu renkli gıdalar genellikle daha açık renkli, soluk gıda çeşitlerine tercih edilmelidir.

Bunun nedeni, faydalı bir temel kuralla ilgilidir: Açık renkli gıdalar, kan şekerinizin hızla yükselmesine ve düşmesine neden olan daha hızlı etki gösteren, daha basit karbonhidratlar içerir; uzun süreli tokluk hissi vermez, çabuk acıktırırlar.²³

Göbek marul yerine ıspanak, beyaz pirinç yerine esmer pirinç, beyaz patates yerine tatlı patates, buğday ekmeği yerine tam tahıllı ekmek ve benzeri ürünleri seçin.²⁴

Son ipucu genel bakış açınızla ilgilidir: Listeyi bir sınırlama olarak değil de güvenli şekilde yenebilecek besinlere dair bir açıklama olarak görmeye çalışın. Bu bilgileri aklınızda tutarak, kendinize uygun yeni tatlar keşfedin. İnterneti kullanın! Keşfedilmeyi bekleyen sayısız heyecan verici ama yapımı kolay tarif var!

Belki de zaten içmiyorsunuz. Sigara içmiyorsanız bu, sizin için harika! Kullananlar için sigarayı bırakmanın, genel sağlığınıza ve özellikle kalp ve damar sağlığınıza fayda sağlayacak en etkili yollardan biri olduğunu söylememiz gerekir.²⁵

Sigarayı tamamen bırakmanıza yardımcı olacak birçok destek programı mevcut. Kalp ve damar hastalığına yakalanma riskinizi azaltmak için sigarayı bırakmanıza yardımcı olacak yollar hakkında doktorunuzla görüşün.

Vücudunuz karmaşık bir yapıya sahiptir. Öyle karmaşık ve hayranlık uyandırıcı şekilde her şey birbiriyle bağlantılıdır ki bilim insanları yeni araştırmalarla bu konuda daha fazla bilgi sahibi olmaya çalışmaktadır.

Vücudunuzun çeşitli sistemlerinin birbirine bağlı olmasının sağladığı bir avantaj vardır. Sağlığınızı destekleyen bir etkinlikte bulunarak, vücudunuzun genel sağlığı üzerinde olumlu bir etki elde edebilirsiniz.

İşte bir örnek: Düzenli olarak yürüyüşe çıkmak, günlük işlerinizi yaparken araba yerine bisiklet kullanmak veya başka şekillerde fiziksel olarak aktif olmak aşağıdakilerin tümünü aynı anda iyileştirmenizi sağlar:

• Kan basıncınız²⁶
• Kan lipid (yağ) düzeyleriniz
• Vücudunuzun insülini kan şekerinizi düşürmek için kullanma kabiliyeti²⁷
• Kalbinizin ve kan damarlarınızın sağlığı²⁸

Tahmin edebileceğiniz gibi sağlığınızla ilgili tüm bu faydalar kalp ve damar hastalığına yakalanma olasılığınızı azaltmaya da yarar.

Yüksek kan şekeri ve kardiyovasküler risk arasındaki ilişki hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.

Uzmanlar her hafta 150 dakikalık aerobik aktivite önermektedir; bu, günde yarım saatten daha kısa süreye denk gelmektedir.²⁹ Şu an buna yakın düzeyde bir fiziksel aktiviteniz yoksa endişelenmeyin.

Fiziksel aktivitenizi artırmak için bir spor salonuna üye olmanız veya bir fitness eğitmeni ile çalışmanız şart değil.

Başlangıçta bu konuda biraz pratik olmaya ve bazı fiziksel aktiviteleri seçmeye ne dersiniz? Fiziksel aktiviteyi günlük hayatınızın içine sokmanın basit yollarını bulun. İşte size birkaç örnek:

• Asansörü değil, merdivenleri kullanın.
• Bisikletle işe gidin ya da araba veya otobüse binmek yerine yürüyün.
• Markete giden en kısa yol yerine (saçma görünse de) biraz daha uzun bir yolu seçin.
• Bir arkadaşınızla buluştuğunuzda, bir kafede oturmak yerine birlikte yürümeyi teklif edin.

Hareketsiz oturmak yerine, 10 dakikalık da olsa kısa aktiviteler yapmaya alıştığınızda, etkisi zamanla dikkate değer olacaktır.

Egzersiz programı hakkında tavsiye için bu yazıya göz atın.

Aşağıdakilerin tümünün birbirleriyle örtüşen yönleri mevcuttur:

• tip 2 diyabetin başlamasını önleme
• tip 2 diyabetin belirtilerinin yönetilmesi
• vücut ağırlığının kontrol altına alınması ve belirli bir düzeyde tutulması
• kalp ve damar sağlığını destekleme

Ancak, sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve tütün mamulleri ile fazla miktarda alkolden uzak durmak dahil olmak üzere yaşam tarzı değişiklikleri maalesef her zaman yeterli değildir.

Sağlıklı bir yaşam tarzına ek olarak, ilaç tedavisi de gerekebilir. Elbette kimse çok karmaşık bir ilaç tedavisi almayı tercih etmez. Hangi ilacın tip 2 diyabetinizi en iyi şekilde tedavi edebileceğine ve kardiyovasküler olay riskini azaltabileceğine karar vermek için konuyu doktorunuzla dikkatlice görüşmeniz çok önemlidir.

İyi yaşamak, gerektiğinde tıbbi yardım almak anlamına gelir.

Tip 2 diyabetli çoğu bireyin yaptığı gibi, siz de diyabetinizle birlikte hem keyifli hem de tatmin edici bir yaşam sürebilirsiniz.

Burada konuştuğumuz değişiklikleri hayat tarzınıza dahil ederek, metabolizmanızın, vücudunuzun destek olmaksızın yapamadığı işleri yapmasına yardım edebilirsiniz.

Durumunuz şu anda ilaç kullanmanızı mı gerektiriyor? Veya kan şekeriniz diyet ve egzersiz sayesinde istenilen düzeyde mi? Durumunuz ne olursa olsun, şunları yapmak iyi bir fikirdir...

Umarım, bu yazı doktorunuza başvurmak için iyi bir başlangıç noktası olmuştur. Doktorunuzla diyabet gereksinimleriniz ve kardiyovasküler sağlığınız hakkında konuşmak için zaman ayırmaya çalışın. Her ikisi de önemlidir ve tek bir ilaç her iki durum için etki gösterse bile tüm riskler ayrı ayrı değerlendirilmelidir.

Kan basıncınızın ve kolesterol düzeylerinizin düzenli olarak izlenmesi için kontrollerinizi aksatmayın. Doktorunuz, riskinizi azaltmak için en iyi tedaviyi seçmenize yardımcı olacaktır.

İyi şanslar – ve sağlıkla kalın

Ve unutmayın: Doktorlar, hastaları için ellerinden gelenin en iyisini yapmayı hedeflerler. En baştan itibaren daha fazla bilgi edinmeye ve çözümleri birlikte belirlemeye hazır olduğunuzu açıkça ifade ederseniz, sağlığınız hakkında doktorunuzla konuşmanız o kadar kolay olacaktır. Umarım, öyle yaparsınız.

TR21DI00075